Konu: “Projelerde İnsan Davranışlarının Rolü”

Konuk: Psk. Elifcan AYAZ

Tarih: Eylül 2025

Kürsübaşı sohbetlerimizde samimiyetle dile gelen düşünceler, bu kez, projelerin en görünmez ama en belirleyici yönü olan ‘insan boyutu’ üzerine odaklanıyor...

Ayaz: Saha tecrübelerime göre; çok taraflı uyuşmazlık müzakere süreçlerinde geleceğe dönük çözüm önerisi getirildiğinde, insanların yaklaşım ve davranışlarına göre üç gruptan söz edebiliriz:

Güven Duyanlar: Sayıları az olsa da karar süreçlerine olumlu etkileri vardır.

Temkinli Yaklaşanlar: Başlarda eleştirel duruş sergilerler.

Engellemeye Çalışanlar: Dezenformasyon yöntemleriyle süreci yavaşlatabilirler; ancak süreç olumlu sonuçlandığında ilk faydalanan olmak için öne çıkarlar.

Bu üç grup, sürecin hem hızını hem de yönünü belirler.

Bu grupları psikolojik ve klinik açıdan nasıl değerlendirebiliriz?

Konuk: Elbette, yeni bir proje veya toplumsal girişim ortaya konulduğunda insanların psikolojik eğilimleri, en az finansman ve fiziki altyapı kadar belirleyici oluyor.

1) Güven duyan ve destek verenler

Psikolojik özellik: Farklı bakış açılarıyla yaklaşma ve girişimcilik eğilimleri vardır. 

Klinik açı: Terapi süreçlerinde olduğu gibi, güven oluştuğunda değişim ve gelişim daha kolaydır.

Süreçte rolü: Cesaretlendirici ve hızlandırıcıdırlar. Katkıları görünür kılınmalı, güven duygusu beslenmelidir.

2) Temkinli ve bekle-gör yaklaşımı sergileyenler

Psikolojik özellik: Belirsizlikten rahatsız olan, verileri görmeden adım atmayan kişilerdir. 

Klinik açı: Terapide bazı danışanlar “önce deneyim, sonra inanç” yaklaşımı gösterir.

Süreçte rolü: Veriler sayesinde sürecin sağlam temellere kavuşmasına ve istikrara katkı sağlarlar. Somut verilerle katılımları desteklenmelidir.

3) Engellemeye Çalışanlar

Psikolojik özellik: Kontrol arzusu öne çıkar. Çoğu kez “pasif-agresif direnç” sergilerler.

Klinik açı: Terapötik ilişkinin kurulması genellikle uzun süreç gerektirir. 

Süreçte rolü: Tamamen kazanılmaları zor olsa da şeffaflık ve güçlü iletişimle sürece uyumları arttırılabilir. 

Genel Değerlendirme

Her üç grubun varlığı doğaldır. Terapide olduğu gibi müzakere süreçlerinde de önemli olan, kaynağı doğru tanımak, yapıcı enerjiyi büyütmek ve yıkıcı enerjiyi yönetilebilir hale getirmektir.

Güven Verenler: Umut ve motivasyon kaynağıdır, değişimi kolaylaştırırlar.

Temkinliler: Gerçekçilik ve denge unsurudur, somut veriler önemlidir.

Engelleyiciler: Sistemin direncini test ederler; şeffaflık ve yapıcı yaklaşım kritik önem taşır.

Süreçlerde başarı, bu farklılıkları yok saymak değil, doğru yönetebilmektir.